ADR, karayolu ile uluslararası tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin bir Avrupa Anlaşması’dır. Türkiye bu anlaşmaya 2010 yılında taraf olmuştur ve 2011’den itibaren de uygulamaya alınmıştır.

ADR, karayolu ile taşınan tehlikeli maddelerin güvenli şekilde taşınmasını sağlamak amacıyla;

• hangi maddelerin tehlikeli sayılacağı belirlenir,
• ürünlerin nasıl paketleneceği tanımlanır,
• hangi araçlarla taşınacağı belirlenir,
• taşımayı kimlerin yapabileceği standartlara göre düzenlenir.

 

ADR’ye Uygun Tehlikeli Madde Taşımacılığı Nasıl Yapılır?

Tehlikeli madde taşımacılığı basite indirgenecek bir konu değildir. ADR’ye uygun bir taşıma süreci, ciddi bir disiplin, denetim ve eğitim gerektirir.

ADR uyumlu taşıma süreci:

1. Sınıflandırma (UN Numarası ve Tehlike Sınıfı)

Taşınacak maddenin tehlikeli madde sınıfı belirlenir. Tehlikeli maddeler 9 ana sınıfa ayrılır.

Örneğin;

• Sınıf 3: Yanıcı sıvılar
• Sınıf 2: Gazlar
• Sınıf 8: Aşındırıcı maddeler

Her maddeye bir UN numarası verilir (örn: UN1203 = Benzin). Bu sınıflama olmadan süreç başlatılamaz.

2. Ambalaj ve Etiketleme

Maddelerin, ADR’de belirlenen standartlara uygun ambalajlarla taşınması gerekir.

Ambalajlar: Sızdırmaz, dayanıklı, UN onaylı ambalajlar kullanılır.

Etiketler: Tehlike sınıfı etiketleri ve UN numarası, taşıma kabı veya tank üzerine görünür şekilde yapıştırılmalıdır.

3. Taşıma Araçları (ADR Uyumlu Araçlar)

ADR taşıması yapacak araçların sahip olması gereken özel ekipmanlar:

• Yangın söndürme tüpleri
• Portatif aydınlatma
• Sızdırmaz tanklar veya konteynerler
• Uyarı levhaları (örneğin turuncu ADR levhaları)

4.  SRC-5 Belgesi (Sürücü Eğitimi)

Tehlikeli madde taşıyacak şoförlerin mutlaka SRC-5 (ADR) Belgesi olması gerekir. Bu belgeyi alabilmek için:

• Ulaştırma Bakanlığı onaylı eğitim alınmalıdır.
• Sınavı başarıyla geçmelidir.

Yetersiz eğitimli bir şoförle yapılan taşıma, hem cezai hem de hayati risk oluşturur.

5. Taşıma Belgeleri

ADR taşımasında mutlaka bulunması gereken belgeler:

• Araç için ADR uygunluk sertifikası,
• tehlikeli madde taşıma evrakları,(taşıma talimatı, UN numarası, sınıf bilgisi)
• güvenlik bilgi formu ,(SDS/MSDS)
• şoförün ADR eğitim belgeleri bulunmalıdır.

6. Güzergâh ve Park Alanı Seçimi

Tehlikeli maddeler, yerleşim yerlerinden uzak yollar kullanılarak taşınmalı. Gerektiğinde güvenli park alanları tercih edilmeli. Türkiye'de bu alanlar Ulaştırma Bakanlığı tarafından belirlenmiştir.

7. Denetim ve Yükleme Öncesi Kontrol

Yükleme yapan personel de ADR eğitimi almalıdır. Taşıma öncesinde araç, ambalaj, etiketleme, belge ve donanım kontrol edilir.
Eksik varsa taşıma yapılamaz.

ADR uyumlu tehlikeli madde taşımacılığı, sadece araca değil, sürecin tamamına hâkim olmayı gerektirir. Bu alan, lojistik sektöründe yüksek disiplin, eğitim ve denetime tabi olan en kritik alanlardan biridir. Bir yanlışlık, sadece ceza değil, can ve mal kaybı demektir.